Review: Sherlock Holmes: A Game of Shadows

Sherlock Holmes: A Game of Shadows

Sherlock Holmes en de Europese huwelijksreis

Er zijn in de Westerse cultuur bepaalde archetypen die zeker de komende tijd nog met regelmaat gerecycled en opnieuw geïnterpreteerd zullen worden. Archetypen zoals de dappere koning Arthur en de onschuldige Alice zullen voorlopig nog opnieuw uitgevonden worden en in een nieuwe jas uitgebracht worden. Hieronder valt ook de hyperintelligente Sherlock Holmes. Van letterlijke verwerkingen van de originele boeken tot lossere interpretaties zoals de tv serie House, Sherlock zal voorlopig nog in onze media teruggevonden worden.

En daarom denk ik dat het weinig zin heeft om deze interpretaties te beoordelen op hoe trouw ze zijn aan het bronmateriaal. Natuurlijk is er een reden dat de boeken van Arthur Conan Doyle zo geliefd en succesvol en nog steeds relevant zijn, maar Sherlock is ondertussen een personage dat groter is dan zijn originele bron. Mediamakers nemen Sherlock en hermaken hem in hun eigen imago.

Robert Downey jr zie ik dan ook niet echt als dé Sherlock Holmes. Hij is een interpretatie ervan, en hoewel hij voor mij geen 'echte' Sherlock is is hij een hilarische versie ervan.

Lees verder na de cut...

In dit vervolg op Guy Ritchie's Sherlock Holmes uit 2009 maken we kennis met een Sherlock (Downey Jr) die compleet ontspoord is. Watson (Jude Law) gaat trouwen – hij raakt zijn partner kwijt, hij zit aan genoeg drank en drugs om een middelgroot hardcore feest van verdovende middelen te voorzien, en de briljante professor Moriarty (Jared Harris) is hem altijd één stap voor in zijn criminele activiteiten. Als Moriarty een aanslag pleegt op de kersvers getrouwde John en Mary Watson volgt een kat en muis spel door heel Europa, wat resulteert in een confrontatie waarbij veel op het spel staat in Zwitserland, bij de Reichenbach Falls (en iedereen die ook maar minieme kennis heeft van de Sherlock Holmes verhalen weet wat er te gebeuren staat, als deze naam valt).

Qua plot zijn er weinig verrassingen. Waar bij de vorige film meer spanning gehaald werd uit het detective werk dat Sherlock verricht en hoe Lord Blackwood zijn ogenschijnlijk bovennatuurlijke trucs uithaalt, is deze film meer een simpele action-adventure. Dat wordt wel gecompenseerd door de voelbare spanning tussen Holmes en Moriarty. Of de twee tegenstanders nou fysiek of mentaal hun strijd uitvechten, hun scenes zijn de hoogtepunten qua spanning in de film. Sherlock lijkt weinig sympathie te hebben voor zijn medemens, maar gaat tot het einde van de wereld voor degenen die hij liefheeft, ook al hij toont hij oppervlakkig weinig genegenheid. Moriarty is een succesvolle professor en een geliefd schrijver die veel charisma uitstraalt, maar de film onthult zijn complete gebrek aan compassie. Hoe een intelligente, geleerde, ietwat gezette en vriendelijk ogende man zo'n kille en angstaanjagende bad guy kan zijn is een van de sterktes van de film.

Door de focus op het machtsspel van Holmes en Moriarty verliest de film kracht in het tonen van zijn andere karakters. Stephen Fry haalt het meeste uit zijn screen time als de luie maar politieke Mycroft, de broer van Sherlock. Eén van de grappigste scenes uit de film draait om hem, wanneer hij schaamteloos naakt door zijn huis loopt.

Meer teleurstellend is hoe de vrouwelijke karakters zijn weergegeven. Om de Bechdel test er weer bij te halen: Sherlock Holmes: A Game of Shadows bevat meerdere vrouwelijke personages, maar ze praten niet met elkaar (en daarbij haalt het de tweede stap van de test al niet). De vrouwelijke personages zijn allemaal verschillend van elkaar: er is Mary (Kelly Reilly), die op het eerste blik erg koel is, maar heel veel passie en stille kracht verbergt. Er is Irene Adler (Rachel McAdams), die zich qua intelligentie en competentie met Sherlock kan meten, maar ook getrokken wordt tot de duistere kanten van het leven. Nieuw geïntroduceerd wordt Madam Simza Heron (Noomi Rapace), een zigeunerin die street smarts heeft en loyaal is tot het einde. Ieder van deze karakters krijgt één of twee momenten om te stralen in de film, maar daarna worden ze praktisch vergeten en worden ze niet meer dan achtergrond voor de avonturen van Holmes en Watson. Vooral jammer is het verspilde potentieel van Simza Heron. Noomi Rapace geeft een waardige en rotsvaste performance van een vrouw die bovenal trouw is aan haar familie en haar roots. Maar door de focus op Holmes en Moriarty valt haar verhaallijn weg en de film geeft tussen de explosies en vechtscenes weinig kans op een scene waar haar karakter en motivaties uitgeplozen kunnen worden. Hierdoor zou ik graag een derde Sherlock Holmes film willen zien, waarin Simza Heron de aandacht krijgt die haar karakter verdient. En interactie tussen de vrouwen in de film zou ook een plus zijn.

Absoluut indrukwekkend is de scene waarin Holmes, Watson en Simza Heron door het bos in Duitsland rennen. Een stylisch element wat vaak terugkomt in Guy Ritchie films is dynamiek en tegenstellingen, zoals long shots waarin ineens een close-up van een detail voorkomt, of snelle afwisseling tussen normale snelheid en extreme slow-motion. Ritchie gebruikt dit in zijn Sherlock Holmes films om de mentale status van Sherlock weer te geven.

“What do you see?” vraagt Simza in een scene in de film.

“Everything. That is my curse.” is het antwoord van Holmes.

Doordat we in de film een nog labielere Holmes zien dan in de eerste film, manisch over het achternazitten van Moriarty en formaldehyde-drinkend is deze film qua stijl soms vrij chaotisch. De close-ups en afwisseling van snel en langzaam verbeeldt filmisch hoe Sherlock alle details ziet, zelfs in de drukste omgevingen. Dit is op zich geen nadeel, het geeft een inzicht in hoe Holmes de wereld ervaart. In de scene waar ze door het bos heen rennen, achtervolgd door geschoten projectielen en een horde Duitsers, wisselt Ritchie op indrukwekkende wijze de snelheid van de scene. Een scene die normaal al chaotisch zou zijn is vanuit het oogpunt van Holmes hels.

Al met al is Sherlock Holmes: A Game of Shadows een goed vervolg. Dezelfde formule die het eerste deel zo'n succes maakte, maar genoeg variatie om te blijven boeien, en een fantastische bad guy. Mocht er een vervolg komen: als hij net zo entertainend is als de eerste twee films, maar beter uitgewerkte karakters en meer vrouwelijke aanwezigheid is het voor mij een winnaar.